Inlawlawag ni Darwin F. Babon, Development Management Office III iti Department of Education-Cordillera ti nagdumaan ti HIV ken AIDs, maysa a kita ti sakit nga agwarwaras kadagiti indibidual iti sangalubungan.
Iti exclusive interview ti Bombo Radyo kenkuana, kinunana a ti HIV ket maysa a kita ti virus ken mangpakapsut ti “immune system” ti maysa a tao ken maibilang nga “assymptomatic” bayat a ti AIDS ket kondision a mabalin a mapasamak kas resulta ti HIV infection nu nakaro a bimmaba wenno kimapsut ti “immune system” ti maysa a tao.
Gapu iti panagkapsot ti immune system ti maysa nga indibidual, mabalin a makagun-od daytoy ti nagduduma a sakit a kas ti tuberculosis (TB), pneumonia ken dadduma pay nga impeksion ken posible nga agtinnag iti sakit nga AIDS.
Sigun kenni Babon, ti HIV ket agbalin nga AIDS kalpasan ti agarup pito agingga sangapulo a tawen wenno iti nabiit pay nangruna nu saan a maprebentaran daytoy.
Kadawyan a ti sintomas ti HIV ket ti panag-adda ken panag-awan ti gurigor, panagsakit ti bagi, panaggatel ti karabukob, nakaro a panagling-et ti rabii, sugat ti ngiwat nga addaan ti “yeast infection,” panagtakki ken “swollen lymph glands.”
Nupay kasta, posible a maaddaan ti HIV ti maysa nga indibidual nga awanan ti sintomas, sigun paylaeng kenni Babon.
Maikayar laeng ti virus iti person-to-person babaen iti partikular a “body fluids” a kas ti dara, “semen” ken “preseminal fluid,” “rectal fluid,” “vaginal fluid,” ken kasta met a babaen ti “breastmilk.”
Mabalin nga agwaras ti HIV nu dagitoy a “fluids” ket mai-contact babaen iti “mucous membranes” wenno babaen iti ngiwat, penis, vigana ken rectum, ken kasta met a babaen ti sugat ken “injection.”
Kabayatanna, impakaamo ni Babon nga awan ti agas ti sakit nga HIV ngem mabalin a maipasidong daytoy iti maaw-awagan nga antiretroviral therapy wenno ART treatment.
Ti nasao a treatment ket pakairamanan iti panagtumar ti HIV medicine tunggal aldaw.
Makatulong daytoy a mangpaatiddog ti biag ti maysa nga addaan ti HIV ken agbiag a nasalun-at.
